Βώλαξ

Ένα από τα πιο παράξενα τοπία στην Τήνο είναι το χωριό  Βωλάξ ή Βώλακας .Είναι χτισμένο σε υψόμετρο 284 μέτρα, σε ένα μικρό οροπέδιο στη μέση της Τήνου, περιτριγυρισμένο από πέτρες και μεγάλους σφαιρικούς γρανιτένιους βράχους ηφαιστειογενούς προέλευσης. Η θέα από το χωριό είναι μαγευτική.

Ήταν, και είναι ακόμη, το χωριό της καλαθοπλεκτικής από την οποία και ζει. Πέρα από τα παραδοσιακά του σπίτια, υπάρχουν επίσης ένα μικρό υπαίθριο θέατρο και ένα λαογραφικό μουσείο.

Αρχαία Κιόνια

Η περιοχή Κιόνια, πήρε το όνομά της από τους αρχαίους κίονες που βρίσκονται εκεί. Ένας από τους πιο μεγάλους και γνωστούς ναούς, χτίστηκε προς τιμήν του Ποσειδώνα, ο οποίος στην αρχαία εποχή ήταν ο προστάτης του νησιού. Ερείπια του ναού, σώζονται μέχρι σήμερα στον τόπο αυτόν, περίπου 3 χλμ από τη σημερινή Χώρα, πάνω στη θάλασσα.

Περιστερώνες

Ένα από τα πιο σημαντικά αξιοθέατα της Τήνου είναι οι Περιστερώνες της. Περισσότεροι από 600 περιστερώνες (17ος – 18ος αι.) διατηρούνται σήμερα στο νησί. Βρίσκονται συνήθως σε μέρη ανοιχτά για να μπορούν τα περιστέρια να μετακινούνται ελεύθερα και σε περιοχές όπου προστατεύονται από τους ανέμους και έχουν πρόσβαση σε νερό.

Αρχικά η κατασκευή τους εξυπηρετούσε 2 σημαντικούς σκοπούς, πρώτον  την εκτροφή περιστεριών για το νόστιμο κρέας του και δεύτερον για το λίπασμα από τα περιττώματά τους. Ωστόσο χρησιμοποιώντας το σχιστόλιθο, ένα υλικό άφθονο στην Τήνο, οι Τηνιακοί μαστόροι κατάφεραν να δημιουργήσουν αριστουργήματα που αποτελούν μοναδικά μνημεία λαϊκής τέχνης κι αρχιτεκτονικής σε παγκόσμιο επίπεδο.

Μουσεία

Αρχαιολογικό Μουσείο Τήνου

Στον κεντρικό δρόμο που οδηγεί στην Παναγία βρίσκεται το Αρχαιολογικό Μουσείο Τήνου. Χτίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1960 µε πρωτοβουλία της Αρχαιολογικής Εταιρείας. Στο µουσείο αυτό φυλάσσονται εκπληκτικές και αξιόλογες συλλογές αρχαιολογικών ευρηµάτων από όλο το νησί, τα σημαντικότερα των οποίων βρέθηκαν στους 2 αρχαιολογικούς χώρους του νησιού, το ιερό του Ποσειδώνος και της Αμφιτρίτης, στα Κιόνια και στο Ιερό της Δήμητρας (7ος αι. π.Χ.) στον Ξώμπουργο.

Από τα ευρήματα ξεχωρίζουν οι μεγάλοι, ανάγλυφα διακοσμημένοι πίθοι, που απεικονίζουν τον κύκλο της Θεογονίας, αλλά και θρησκευτικά δρώμενα της εποχής, δημιουργήματα ανάγλυφης κεραμικής, τοπικού εργαστηρίου του νησιού καθώς και το μαρμάρινο ηλιακό ρολόι του Ανδρόνικου από την Κύρηστο. Ευρήματα εκτίθενται και στο αίθριο του μουσείου όπως επιγραφές, αδριάντες αλλά και αγάλματα θαλάσσιων όντων.

Μουσείο Μαρμαροτεχνίας

Το μουσείο Μαρμαροτεχνίας στον Πύργο της Τήνου (δίπλα στη Σχολή Καλών Τεχνών), το πρώτο του είδους του στην Ελλάδα, είναι δημιούργημα του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς. Στεγάζεται σε σύγχρονες εγκαταστάσεις, εναρμονισμένες με το χαρακτηριστικό τηνιακό τοπίο. Στο Μουσείο παρουσιάζεται η τεχνολογία του μαρμάρου, υλικού που κατέχει ιδιαίτερη θέση στην αρχιτεκτονική και την τέχνη της Ελλάδας από την αρχαιότητα έως τις μέρες μας, ενώ παράλληλα περιγράφεται αναλυτικά ο εργαλειακός εξοπλισμός και οι τεχνικές.

Πινακοθήκη

Η Πινακοθήκη στεγάζεται σε έναν ευρύ χώρο στο εσωτερικό του περιβόλου της εκκλησίας της Μεγαλόχαρης. Περιέχει περισσότερους από 100 πίνακες, αυθεντικούς και αντίγραφα, πολλών διάσημων ζωγράφων, Τηνίων και µη, όπως: Ν. Λύτρα, Γ. Ιακωβίδη, Ν. Γύζη, Κ. Παρθένη, Ι. Αλταµούρα, Κ. Βολονάκη, Γ. Ροΐλου. Επίσης, στο χώρο αυτό, εκτίθενται αναγεννησιακοί πίνακες από την Ιταλία και τα Ιόνια νησιά. Εκτός αυτών, ο επισκέπτης µπορεί να θαυµάσει διάφορα διακοσµητικά ευρωπαϊκής τέχνης, βάζα, έπιπλα, έναν αξιόλογο καθρέπτη και άλλα αντικείµενα µεγάλης αξίας.

Μουσείο Γιαννούλη Χαλεπά

Το πατρικό σπίτι του διάσημου Τήνιου γλύπτη, έχει µετατραπεί σε µουσείο. Εδώ, εκτός από το χώρο όπου έζησε και δηµιούργησε ο καλλιτέχνης, τις οικογενειακές φωτογραφίες του, τα προσωπικά του αντικείμενα, το εργαστήριο του, ο επισκέπτης µπορεί να θαυµάσει σχέδια και γλυπτά του. Το μουσείο βρίσκεται δίπλα στην είσοδο του Πύργου, δίπλα από το Μουσείο Πανορμιτών Καλλιτεχνών.

Εκκλησίες

Η Τήνος είναι γνωστή για τις εκκλησίες της και ιδιαίτερα για την ξακουστή Παναγία της Τήνου. Σχεδόν κάθε οικογένεια της Τήνου έχει το εκκλησάκι της , τα οποία θα τα δείτε διάσπαρτα παντού στο νησί.

Παναγία Ευαγγελίστρια

Η Παναγία Ευαγγελίστρια, ιδρύθηκε το 1823 και βρίσκεται στην κορυφή του λόφου της Χώρας. Ο ναός χτίστηκε στο σημείο όπου βρέθηκε η θαυματουργική εικόνα, μετά από υπόδειξη της μοναχής Πελαγίας. Είναι κατασκευασμένη από λευκό τηνιακό και παριανό μάρμαρο. Η θέα της από το λιμάνι, είναι εντυπωσιακή ιδιαίτερα το βράδυ λόγω του φωτισμού της. Είναι ένας ναός που συγκεντρώνει προσκυνητές από όλο τον κόσμο, οι οποίοι αφιερώνουν στη χάρη της τάματα και κοσμήματα ως παρακλήσεις ή ευχαριστήρια για τις ευεργεσίες – θαύματά της.

Κάτω από το ναό υπάρχει ο Ναός της Ζωοδόχου Πηγής – Ευρέσεως, με τους πιστούς να παίρνουν αγίασμα από την πηγή που αναβλύζει. Όλο το χρόνο και ιδιαίτερα τον 15αύγουστο χιλιάδες προσκυνητές επισκέπτονται την Τήνο, την ημέρα που εορτάζεται η Κοίμηση της Θεοτόκου.

Ναός Αγίας Τριάδας Φαλατάδου

Είναι ένας  ναός στο χωριό Φαλατάδος, που ξεχωρίζει για τη βοτσαλωτή αυλή του, τον μαρμάρινο διάκοσμό του και τον μεγάλο τρούλο του.

Αγία Τριάδα

Ο ορθόδοξος Ναός της Αγίας Τριάδας στην Καρδιανή είναι ιδιαίτερα μεγαλοπρεπής και ξεχωρίζει για το μαρμάρινο κωδωνοστάσιό του, τον πλούσιο μαρμάρινο γλυπτό εσωτερικό και εξωτερικό διάκοσμο και την εξάτοξη καμάρα που στηρίζει την αυλή του Ναού. Όλο το κτιριακό συγκρότημα του ναού έχει ανακηρυχθεί «διατηρητέο μνημείο» από το Υπουργείο Πολιτισμού από το 1984.

Τα παραδοσιακά προϊόντα της Τήνου είναι πολλά,κυρίως λαχανικά και οπωροκηπευτικά. Διάσημη είναι η άγρια αγκινάρα που καλλιεργείται στην κοιλάδα της Κώμης (λιβάδι). Επίσης είναι φημισμένα από την αρχαιότητα τα τηνιακά σκόρδα (ο Αριστοφάνης στον Πλούτο χαρακτηρίζει τα τηνιακά σκόρδα ως «φάρμακο των ματιών»). Επίσης στο νησί αναπτύσσονται θαμνώδη φυτά, όπως κάπαρη, μανιτάρια, αλιφόνοι , δίκταμο, θυμάρι, ρίγανη, χαμομήλι και όλων των ειδών τα αφεψήματα. Οι λιαστές ντομάτες και η κάπαρη,  αποτελούν τα  βασικά υλικά  για αρκετές παραδοσιακές συνταγές. Το ελαιοτριβείο της Τήνου προσφέρει στο νησί αγνό παρθένο ελαιόλαδο.

Γαλακτοκομικά όπως το τηνιακό τυρί (τυράκι Τήνου), το πέτρωμα (τυρί ανάλατο), η κοπανιστή και η γραβιέρα Τήνου (προϊόν προστατευόμενης ονομασίας προέλευσης), το ανθότυρο, το μαλαθούνι και παστεριωμένο γάλα παράγονται στο τυροκομείο της Τήνου.

Θρησκευτικές Γιορτές

Το νησί είναι γνωστό για τη διατήρηση του  παραδοσιακού χαρακτήρα του και τα πανηγύρια.

Τα πιο γνωστά πανηγύρια είναι:

• Το Πανηγύρι στη Βουρνιώτισσα (24 Σεπτεμβρίου)
• Το Πανηγύρι στην Αγία Βαρβάρα στο Σμόβωλο (4 Δεκεμβρίου)
• Το Πανηγύρι στον Τριπόταμο (ανήμερα Χριστουγέννων)
• Το Πανηγύρι στον Κτικάδο (Δευτέρα του Πάσχα)
• Το Πανηγύρι στη Λακκωτιανή Ιστερνίων (Κυριακή του Θωμά)
• Το Πανηγύρι στην Παναγιά στο Βρυσί (Πρωτομαγιά)
• Το Πανηγύρι στην Αγία Παρασκευή στην Καραμπούσα (26 Ιουλίου)
• Το Πανηγύρι στην Κυρά Ξένη (23 Αυγούστου)

Οι πιο μεγάλες γιορτές στο νησί :

Το πανηγύρι Ευρέσεως της Αγίας Εικόνας της Παναγίας – 30 Ιανουαρίου

Η “Μεγάλη Ημέρα” του νησιού. Ο εορτασμός ξεκινά την παραμονή με τον εσπερινό που τελείται στον ναό της Ευρέσεως όπου μεταφέρεται η θαυματουργή Εικόνα. Την επόμενη το πρωί τελείται Θεία Λειτουργία στον κεντρικό ναό, μετά το πέρας της οποίας γίνεται κατάθεση στεφάνου στην Προτομή του Επισκόπου Γαβριήλ. Το απόγευμα, στις 2.30 μμ – είναι η ακριβής ώρα της Ευρέσεως – η Αγία Εικόνα λιτανεύεται ανά την πόλη ακολουθώντας την ίδια πορεία που ακολούθησαν οι κάτοικοι την 30η Ιανουαρίου του 1823. Μετά την επιστροφή της Αγίας Εικόνας στον Ιερό Ναό γίνεται επιμνημόσυνη δέηση και κατάθεση στεφάνου στους τάφους των κτητόρων στο προαύλιο της Εκκλησίας και σύντομος απολογισμός του έργου της Επιτροπής του Ιερού Ιδρύματος Ευαγγελιστρίας Τήνου κατά το χρόνο που πέρασε. Το βράδυ γίνεται η γνωστή και πολύ θεαματική λαμπαδοφορία (γνωστή ως «τα φαναράκια»), από τους μαθητές όλων των σχολείων και πλήθος κόσμου – σε ανάμνηση του γεγονότος της Ευρέσεως της Εικόνας, τότε που πλήθος πιστών που έμαθαν το χαρμόσυνο νέο, κατέβηκε από τα χωριά στην πόλη κρατώντας αναμμένα κλεφτοφάναρα και διέσχισε τους κεντρικούς δρόμους της πόλης καταλήγοντας στην πλατεία Παντανάσσης, σε κεντρικό σημείο της Παραλίας. Ο εορτασμός τελειώνει με την καθιερωμένη δεξίωση του Δήμου Τήνου σε ξενοδοχείο της πόλης.

Η Εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου – 15 Αυγούστου

Η μέρα  είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Μεγαλόχαρης. Χιλιάδες προσκυνητές καταφθάνουν από την Ελλάδα και τον υπόλοιπο κόσμο στην Τήνο, προκειμένου να συμμετάσχουν στις θρησκευτικές εκδηλώσεις. Οι επισκέπτες πλημμυρίζουν τους χώρους γύρω από την εκκλησία, ενώ στο εσωτερικό του ναού ο απαλός φωτισμός των κεριών, οι ψαλμωδίες που υμνούν τον Θεό και το άρωμα του μύρου και του λιβανιού δημιουργούν μια μοναδικά κατανυκτική ατμόσφαιρα θρησκευτικού δέους και συγκίνησης.

Κατά τη διάρκεια των εορτασμών και μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας, ακολουθεί μεγαλοπρεπής λιτάνευση στους δρόμους της πόλης. Όταν η εικόνα επιστρέφει στην εκκλησία, τελείται δοξολογία στη μνήμη εκείνων που πρόσφεραν τους εαυτούς τους στην ανοικοδόμηση και αποπεράτωση του ιερού ναού της Παναγίας Ευαγγελίστριας. Την ίδια ημέρα, η Τήνος γιορτάζει επίσης τον τορπιλισμό στα 1940 του πολεμικού πλοίου «’Ελλη», που βρισκόταν αγκυροβολημένο στον όρμο του νησιού για να αποδώσει τις καθιερωμένες τιμές. Η τορπίλη εκτοξεύθηκε από ιταλικό υποβρύχιο και βύθισε το πλοίο, ενώ μία δεύτερη γκρέμισε μέρος του λιμανιού. Το επεισόδιο αυτό σήμανε και την ανάμειξη της Ελλάδας στον Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο.

Πολιτιστικές Εκδηλώσεις

Σκυλαντάρια

Πρωτάθλημα τάβλι που διεξάγεται στην παραλία Σκυλαντάρ της Τήνου, η οποία δίνει και το όνομά της στο θεσμό. Ξεκίνησε το 2004.

Κολυμπήθρες

Πρωτάθλημα Beach Volley διεξάγεται στην παραλία Κολυμπήθρα, η μια από τις 2 παραλίες που ονομάζονται Κολυμπήθρες, κάθε χρόνο απο το 1994.

Κάμπος

Γιορτή μελιού στις αρχές του Σεπτέμβρη με πολύ χορό, τραγούδι και κεράσματα με βάση το ντόπιο μέλι.

Κώμη

Γιορτή της Αγγινάρας που διεξάγεται κάθε χρόνο από το 2005 στο χωριό παραγωγής της την πανέμορφη Κώμη. Το μήνα Μάιο η Κώμη περιμένει τους εκατοντάδες επισκέπτες να δοκιμάσουν διάφορα φαγητά με κύριο συστατικό την αγγινάρα. Γλέντι και πολύς χορός με παραδοσιακά τοπικά τραγούδια.

Φαλατάδος

Το χωριό φημίζεται για τη ρακή του και το Σεπτέμβριο οργανώνεται το Ρακιζιό (ρακιζιό λεγόταν ο χώρος όπου παραγόταν το ποτό όμως πλέον, εννοούμε όλη τη διαδικασία ). Η αναβίωση του συγκεκριμένου εθίμου έχει πάρει διαστάσεις πανηγυριού∙

Τσικνοπέμπτη

Την Τσικνοπέμπτη το χωριό Τριαντάρος, αναβιώνει το έθιμο του Αποκριάτικου χορού και το Αλφαβητάρι της Αγάπης όπως λέγεται. Σχηματίζεται ένας κύκλος από χορευτές οι οποίοι εκ περιτροπής τραγουδούν στίχους περιπαιχτικούς συνήθως ακολουθώντας τη σειρά της αλφαβήτου κατά το πρώτο γράμμα κάθε στίχου.

Κιόνια

Σε πολύ κοντινή απόσταση από τη Χώρα (μόλις 3 χλμ.) η παραλία στα Κιόνια είναι μια στενή παραλία με άμμο και βότσαλα και θέα στην Σύρο. Είναι οργανωμένη ενώ θα βρείτε πλήθος απο καφέ και ταβέρνες.

Άγιος Φωκάς

Με μήκος 3χλμ., δίκαια θεωρείται η μεγαλύτερη σε έκταση παραλία του νησιού. Λόγω της κοντινής απόστασής της από τη Χώρα (2χλμ.), είναι ιδανική για τους επισκέπτες που δεν διαθέτουν μεταφορικό μέσο, καθώς προσεγγίζεται εύκολα πεζή. Η παραλία του Αγίου Φωκά έχει άμμο και  διάσπαρτα βότσαλα, και αρκετά δέντρα για σκιά. Είναι οργανωμένη με ξαπλώστρες και beach bars ενώ προσφέρει όμορφη θέα στο “ιερό” νησί της Δήλου. Κατά μήκος της, απλώνονται καφετέριες, εστιατόρια και ταβέρνες.

Άγιος Σώστης

Μόλις 5χλμ. ανατολικά της πόλης της Τήνου, βρίσκεται μία από τις ωραιότερες και πιο πολυσύχναστες ακτές του νησιού, με θέα στη Μύκονο και με αρκετά βραβεία  για την καθαρότητα των ρηχών νερών της. Είναι ιδανική για οικογένειες ,με ρηχά νερά ,ενώ τα αρμυρίκια πίσω από την παραλία προσφέρουν φυσική σκιά σε όσους την επιθυμούν . Είναι οργανωμένη με ξαπλώστρες.

Λιβάδα

Μια ήσυχη παραλία, χωρίς πολλή κόσμο και εντελώς παρθένα από της τουριστική δραστηριότητα.Χαρακτηριστική για την  «άγρια ομορφιά» της, η παραλία έχει μαύρη άμμο, ψιλό χαλίκι και θάλασσα που βαθαίνει απότομα. Η πρόσβαση απαιτεί πορεία σε χωματόδρομο αλλά όσοι την επιλέξουν θα αποζημιωθούν αντικρίζοντας τους γλυπτούς, περίεργους βράχους στα αριστερά και τα «θυμωμένα» κύματα σε περιόδους με μελτέμια.

Καλύβια

Μια φαρδιά. αμμουδερή, μικρή σε μήκος παραλία, με πεντακάθαρα νερά που είναι οργανωμένη στο ένα μέρος της και ελεύθερη στο υπόλοιπο καλύπτοντας όλα τα γούστα. Εδώ μπορεί κανείς να χαλαρώσει στη σκιά που προσφέρουν τα αρμυρίκια ή να απολαύσει το ποτό του στο beach bar.

Κολυμπήθρα

Από τις πιο δημοφιλείς παραλίες της Τήνου, περίπου 25 λεπτά από τη Χώρα. Ουσιαστικά πρόκειται για δύο παραλίες (γνωστές ως Μικρή και Μεγάλη Άμμος) μια οργανωμένη και μια πιο ήσυχη. Καλύπτεται με άμμο και προσφέρεται για θαλάσσια σπορ και σέρφινγκ.

Απηγανιά

Ανέγγιχτη από τον μαζικό τουρισμό λόγω του οτι απαιτείται οδήγηση σε χωματόδρομο 11χλμ., περπάτημα σε κατηφόρα και κατάβαση βράχων. Εναλλακτικά, επιλέγεις την πρόσβαση  με σκάφος. Πρόκειται για μια εξωτική παραλία  με  τυρκουάζ νερά, πλάι σε πρασινωπά και λευκά βράχιαν σα γλυπτά.

‘Αγιος Πέτρος

Η παραλία του Αγίου Πέτρου είναι ένα ειδυλλιακό σκηνικό, καθώς χωρίζεται σε δύο παραλίες από ένα βράχο στην κορυφή του οποίου βρίσκεται το ξωκλήσι του Αγίου Πέτρου, που έδωσε το όνομα στην παραλία. Η παραλία δεν είναι οργανωμένη και προσφέρει θέα στη Σύρο.Εδώ θα δείτε κι ένα παλιό ναυάγιο.